افتادگی رحم زمانی ایجاد میشه که عضلات و رباط‌های کف لگن کشیده و ضعیف می‌شوند تا زمانی که دیگر نتوانند رحم را درست نگه دارند. در نتیجه، رحم به داخل واژن می‌لغزد یا از آن بیرون می‌زند. علائم افتادگی لگن به طور معمول در خانم ها بعد از یائسگی و چندین زایمان طبیعی ظاهر می شود.
افتادگی خفیف رحم معمولاً نیازی به درمان ندارد. اما افتادگی رحمی که باعث ناراحتی یا اختلال در زندگی روزمره می‌شود، معمولا نیاز به درمان جدی تری دارد.
مهمترین علائم افتادگی رحم
افتادگی خفیف رحم پس از زایمان شایع است. معمولاً علامتی ایجاد نمی‌کند. علائم افتادگی رحم متوسط تا شدید شامل موارد زیر است:
- مشاهده یا احساس بیرون زدگی بافت از واژن
- احساس سنگینی یا کشیدگی در لگن
- احساس خالی نشدن کامل مثانه هنگام استفاده از دستشویی
- مشکلات نشت ادرار، که به آن بی‌اختیاری نیز می‌گویند
- مشکل در اجابت مزاج و نیاز به فشار دادن واژن با انگشتان برای کمک به اجابت مزاج
- احساس نشستن روی یک توپ کوچک
- احساس ساییده شدن بافت واژن روی لباس
- فشار یا ناراحتی در لگن یا کمر
- نگرانی‌های جنسی، مانند احساس شل بودن بافت واژن
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم افتادگی رحم شما را آزار می‌دهد و مانع از انجام فعالیت‌های روزانه شما می‌شود، برای صحبت در مورد گزینه‌های درمانی به یک پزشک مراجعه کنید. برای دریافت نوبت از دکتر مهاجری متخصص زنان و زایمان اینجا کلیک کنید.
عضلات کف لگن و وظیفه آن ها
عضلات، رباط‌ها و بافت‌های لگن شما، عضلات کف لگن نامیده می‌شوند. این عضلات رحم، رکتوم، واژن، مثانه و سایر اندام‌های لگنی شما را نگه میدارند. افتادگی زمانی رخ می‌دهد که عضلات کف لگن شما آسیب دیده یا ضعیف شوند تا جایی که دیگر نتوانند به درستی اندام ها را نگه دارند. این باعث می‌شود که اندام‌های لگنی شما به داخل یا خارج از واژن شما بیفتند.
انواع افتادگی رحم و علائم آن
افتادگی رحم بسته به میزان ضعف عضلات نگهدارنده رحم شما می‌تواند خفیف یا شدید باشد. در یک افتادگی ناقص، رحم شما ممکن است به اندازه‌ای لغزیده باشد که تا حدی در واژن شما قرار گرفته باشد. این باعث ایجاد یک توده یا برآمدگی می‌شود. در موارد شدیدتر، رحم شما می‌تواند به اندازه‌ای لغزیده باشد که از واژن شما خارج شود. به این حالت افتادگی کامل می‌گویند.
به طور معمول افتادگی رحم چهار مرحله دارد:
مرحله اول: رحم شما به قسمت بالایی واژن شما می‌افتد.
مرحله دوم: رحم شما به قسمت پایینی واژن شما می‌افتد.
مرحله سوم: رحم شما از واژن شما بیرون می‌زند.
مرحله چهارم: کل رحم شما به بیرون از واژن شما می‌لغزد.
چه کسانی دچار افتادگی رحم می‌شوند؟
افتادگی رحم به احتمال زیاد برای زنانی اتفاق می‌افتد که:
- یک یا چند زایمان طبیعی داشته‌اند.
- به یائسگی رسیده‌اند.
- سابقه خانوادگی افتادگی رحم دارند.
- قبلاً جراحی لگن انجام داده‌اند.
یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌های شما تولید هورمون‌هایی را که دوره قاعدگی ماهانه شما را تنظیم می‌کنند، متوقف می‌کنند. یکی از این هورمون‌ها استروژن است. این هورمون خاص به قوی نگه داشتن عضلات لگن شما کمک می‌کند. بدون آن، شما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افتادگی هستید.
برای دریافت نوبت از دکتر مهاجری متخصص زنان و زایمان اینجا کلیک کنید.
افتادگی رحم چقدر شایع است؟
افتادگی رحم یک بیماری نسبتاً شایع است. خطر ابتلا به این بیماری با افزایش سن افزایش می‌یابد. اگر چندین زایمان طبیعی داشته‌اید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افتادگی رحم هستید.
افتادگی رحم چقدر بد است؟
افتادگی رحم می‌تواند فعالیت‌های طبیعی را مختل کند و ناراحت‌کننده باشد. موارد بسیار خفیف ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند یا هیچ ناراحتی ایجاد نکنند. با این حال، موارد شدید باعث سخت شدن ادرار کردن یا اجابت مزاج طبیعی می شود. این بیماری به طور معمول خطرناک نیست ولی وقتی روال عادی زندگی شما را مختل می کند بهتر است برای درمان آن اقدام کنید.
افتادگی رحم چگونه است؟
اگر دچار افتادگی رحم خفیف هستید، ممکن است هیچ علامت واضحی نداشته باشید. اما با خارج شدن رحم از موقعیت خود، می‌تواند به سایر اندام‌های لگن – مانند مثانه یا روده – فشار وارد کند و علائمی مانند موارد زیر ایجاد کند:
احساس سنگینی، پری یا فشار در لگن
درد در لگن، شکم یا کمر
درد در هنگام رابطه جنسی (مقاربت)
بافت رحمی که از دهانه واژن شما خارج می‌شود. مشکل در وارد کردن تامپون یا سایر وسایل کمکی به واژن
یبوست
مشکلات ادراری، از جمله نشت ادرار (بی اختیاری)، نیاز به دفع مکرر ادرار (تکرر ادرار) یا احساس ناگهانی نیاز به دفع ادرار (فوریت ادراری)
علائم می‌توانند هنگام ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت یا هنگام سرفه و عطسه بدتر شوند. در این حالت‌ها، نیروی جاذبه فشار بیشتری بر عضلات لگن شما وارد می‌کند.
چه چیزی باعث افتادگی رحم می‌شود؟
رحم شما توسط گروهی از عضلات و رباط‌ها (عضلات کف لگن) در لگن شما نگه داشته می‌شود. هنگامی که این ساختارها ضعیف می‌شوند، قادر به نگه داشتن رحم در موقعیت خود نیستند و شروع به افتادگی می‌کند. عوامل متعددی می‌توانند در تضعیف عضلات لگن نقش داشته باشند، از جمله:
از دست دادن تون عضلانی در نتیجه یائسگی
بارداری
زایمان طبیعی، به خصوص اگر نوزادان سنگین باشد
چاقی
سرفه یا زور زدن مزمن
یبوست مزمن
افتادگی سایر اندام ها
سایر اندام‌های ناحیه لگن شما می‌توانند در صورت ضعیف شدن بیش از حد عضلات اطراف آن، از موقعیت خود خارج شوند. برخی از انواع دیگر افتادگی اندام‌های لگن عبارتند از:
سیستوسل: زمانی که مثانه شما به داخل یا خارج از واژن می‌افتد.
رکتوسل: زمانی که رکتوم شما به داخل یا خارج از واژن بیرون می‌زند.
انتروسل: زمانی که بخشی از روده کوچک شما به داخل واژن بیرون می‌زند.
افتادگی رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما معاینه لگنی انجام می‌دهد تا مشخص شود که آیا رحم شما از موقعیت طبیعی خود پایین آمده است یا خیر. در طول معاینه لگن، پزشک شما یک اسپکولوم (وسیله ای که به آنها امکان دیدن داخل واژن را می‌دهد) وارد می‌کند و واژن و رحم شما را معاینه می‌کند. پزشک شما هرگونه برآمدگی ناشی از پایین افتادن رحم به داخل کانال واژن را لمس می‌کند. آنها همچنین ممکن است از شما بخواهند سرفه کنید، زور بزنید یا طوری رفتار کنید که انگار ادرار خود را نگه داشته‌اید. این می‌تواند به آنها کمک کند تا ببینند عضلات شما چقدر ضعیف هستند.
چگونه می‌توانم خطر ابتلا به افتادگی رحم را کاهش دهم؟
برخی از عوامل مانند زایمان‌های واژینال متعدد یا یائسگی قابل کنترل نیستند ولی شما می توانید با مواردی که در ادامه به آن اشاره می کنیم خطر افتادگی رحم خود را به حداقل برسانید.
وزن سالم خود را حفظ کنید و مرتباً ورزش کنید.
تمرینات کگل را برای تقویت عضلات کف لگن خود انجام دهید.
بیشتر بدانید: موثرترین راهکارها برای درمان خانگی درد پشت زانو چیست؟
سیگار کشیدن را ترک کنید. این کار خطر ابتلا به سرفه مزمن را که می‌تواند فشار بیشتری بر عضلات لگن شما وارد کند، کاهش می‌دهد.
استفاده از تکنیک‌های مناسب بلند کردن اجسام هنگام حمل اجسام سنگین را یاد بگیرید.
از یبوست یا زور زدن برای دفع مدفوع خودداری کنید.
تکنیک‌های مناسب بلند کردن اجسام برای جلوگیری از افتادگی رحم
چندین نکته برای بلند کردن اجسام سنگین وجود دارد که می‌تواند به شما در جلوگیری از آسیب‌دیدگی کمک کند، از جمله:
سعی نکنید اجسامی را که شکل عجیبی دارند یا برای بلند کردن به تنهایی خیلی سنگین هستند، بلند کنید. همچنین، از بلند کردن اجسام سنگین بالاتر از سطح کمر خودداری کنید.
قبل از بلند کردن جسم، مطمئن شوید که جای پای محکمی دارید.
برای برداشتن جسمی که پایین‌تر از سطح کمر شماست، کمر خود را صاف نگه دارید و از زانوها و باسن خود خم شوید. با زانوهای صاف، از کمر به جلو خم نشوید.
با قامتی باز، نزدیک به جسمی که می‌خواهید بردارید بایستید و پاهایتان را محکم روی زمین نگه دارید. عضلات شکم خود را سفت کنید و جسم را با استفاده از عضلات پا بلند کنید. زانوهایتان را با حرکتی ثابت صاف کنید. جسم را به سمت بدنتان بالا نکشید.
کاملاً صاف و بدون چرخش بایستید. هنگام بلند کردن جسم، همیشه پاهایتان را به جلو حرکت دهید.
اگر جسمی را از روی میز بلند می‌کنید، آن را به لبه میز بلغزانید تا بتوانید آن را نزدیک بدن خود نگه دارید. زانوهایتان را خم کنید تا به جسم نزدیک باشید. از پاهایتان برای بلند کردن جسم استفاده کنید و به حالت ایستاده درآیید.
بسته‌ها را نزدیک بدن خود نگه دارید و بازوهایتان را خم کنید. عضلات شکمتان را سفت نگه دارید. قدم‌های کوچک بردارید و به آرامی حرکت کنید.
برای پایین آوردن جسم، پاهایتان را مانند زمانی که بلند کردید قرار دهید، عضلات شکمتان را سفت کنید و باسن و زانوهایتان را خم کنید.
