سماق گیاهی با میوه‌های قرمز است که می‌توان آن را به صورت پودر برای داروهای گیاهی و پخت و پز استفاده کرد. خواص سماق برای کبد وقتی آن را به صورت اصولی و منظم مصرف کنید، بروز می کند. همچنین سماق به مواردی مانند کنترل قند خون و تسکین درد عضلات کمک میکند.
این مقاله به بررسی هر آنچه که باید در مورد سماق بدانید، از جمله چیستی آن، فواید بالقوه آن برای سلامتی و نحوه استفاده از آن می‌پردازد.
سماق چیست؟
سماق یکی از ادویه‌های پرکاربرد و خوش‌رنگ خاورمیانه است که با طعم ترش و دلنشینش غذاها را خوشمزه‌تر میکند. این ادویه از میوه‌های خشک و پودر شده‌ی درخت سماق به‌دست می‌آید و علاوه بر استفاده‌ی غذایی، از دیرباز در طب سنتی هم جایگاه ویژه‌ای داشته است. سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین C و ترکیبات ضدالتهابی است و همین ویژگی‌ها باعث می‌شود علاوه بر طعم‌دهی، نقشی در ارتقای سلامت بدن هم ایفا کند.
سماق نه‌تنها سفره‌ی ایرانی را زیباتر می‌سازد، بلکه به‌عنوان یک چاشنی طبیعی می‌تواند دوست سلامتی هم باشد. جالب است بدانید که بیش از 200 گونه مختلف سماق وجود دارد که نوع رایج آن سماق قرمز و سماق قهوه ای است.
خواص سماق برای کبد و بدن
فواید سماق بخاطر ترکیبات موجو در آن است که در ادامه به معرفی آن می پردازیم.
1- سماق سرشار از مواد مغذی است
مشخصات کامل مواد مغذی سماق تا حد زیادی ناشناخته است، اما برخی تحقیقات نشان میدهد که حاوی مجموعه‌ای از مواد مغذی مفید شامل فیبر، چربی‌های سالم و برخی ویتامین‌های ضروری است.
سماق خشک شده از نظر تغذیه‌ای تقریباً از ۷۱٪ کربوهیدرات، ۱۹٪ چربی و ۵٪ پروتئین تشکیل شده است.
بیشتر چربی موجود در سماق از دو نوع خاص چربی به نام اسید اولئیک و اسید لینولئیک است.
اسید اولئیک نوعی چربی تک غیراشباع است که معمولاً به سلامت قلب شما کمک می کند. این نوع چربی، چربی اصلی موجود در سایر غذاهای گیاهی مفید، از جمله زیتون و آووکادو است.
اسید لینولئیک نوعی چربی اشباع نشده ضروری است که در حفظ سلامت پوست و غشاهای سلولی نیز نقش دارد .
اطلاعات بسیار کمی در مورد محتوای دقیق ریزمغذی‌های سماق وجود دارد، اما برخی تحقیقات نشان میدهد که حداقل مقادیر کمی از چندین ماده مغذی ضروری، از جمله ویتامین‌های C، B6، B1 و B2 را در دارد.
بیشتر بدانید: چطور بفهمم کبد چرب دارم؟
2-سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها
سماق سرشار از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی متعدد است. کارشناسان معتقدند که دلیل اصلی پتانسیل درمانی گسترده سماق بخاطر وجود ترکیبات آنتی اکسیدانی در آن است.
سماق حاوی طیف گسترده‌ای از ترکیبات شیمیایی با فعالیت آنتی‌اکسیدانی قوی، از جمله تانن‌ها، آنتوسیانین‌ها و فلاونوئیدها است.
آنتی‌اکسیدان‌ها برای محافظت از سلول‌های شما در برابر آسیب و کاهش استرس اکسیداتیو در بدن مفید هستند.
همچنین شواهدی وجود دارد که نشان میدهد آنتی‌اکسیدان‌های موجود در غذاهایی مانند سماق در کاهش التهاب نقش دارند. این ترکیبات به جلوگیری از بیماری‌های التهابی مانند بیماری‌های قلبی و سرطان کمک میکنند.
3- تنظیم قندخون با مصرف سماق
سماق ابزاری مؤثر برای کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 باشد. اگر افراد مبتلا به دیابت، روزانه سه گرم سماق مصرف کنند، بر میزان قندخون و کنترل آن موثر است.
همچنین مصرف سماق حساسیت به انسولین را در بدن شما کاهش میدهد. که این مورد برای افراد مبتلا به بیماری قند خون اهمیت دارد.
در این مرحله، دانشمندان باید تحقیقات بیشتری انجام دهند تا مشخص کنند که سماق چگونه می‌تواند به بهترین وجه در یک برنامه مراقبتی برای مدیریت دیابت قرار گیرد.
بهبود قند خون تأثیر چشمگیری بر سلامت کبد دارد، زیرا با کاهش مقاومت به انسولین، از تجمع چربی در سلول‌های کبدی و ایجاد کبد چرب جلوگیری میکند، التهاب و استرس اکسیداتیو را کاهش میدهد و عملکرد آنزیم‌های کبدی را بهبود می‌بخشد. در نتیجه، خطر پیشرفت بیماری‌هایی مانند فیبروز و سیروز کمتر شده و کبد می‌تواند وظایف طبیعی خود را بهتر انجام دهد.
4- بهبود درد عضلانی
سماق به دلیل داشتن ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی می‌تواند به کاهش درد و التهاب عضلانی کمک کند. مصرف منظم آن باعث کاهش رادیکال‌های آزاد، بهبود جریان خون و تسریع روند ترمیم بافت‌های عضلانی می‌شود. به همین دلیل، سماق می‌تواند در کاهش کوفتگی و دردهای ناشی از ورزش یا فعالیت بدنی نقش مؤثری داشته باشد.
اطلاعات تغذیه‌ای
مانند سایر گیاهان دارویی و ادویه‌ها، ادویه سماق کالری کمی دارد اما سرشار از ویتامین C است و مجموعه‌ای از آنتی‌اکسیدان‌های مهم را برای کمک به مبارزه با بیماری و بهینه‌سازی سلامت فراهم میکند.
به طور خاص، سماق سرشار از پلی‌فنول‌ها و فلاونوئیدها مانند اسید گالیک، متیل گالات، کائمپرفرول و کوئرستین است. همچنین حاوی تانن‌هایی است که به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل میکنند و حتی ممکن است خواص ضد سرطانی نیز داشته باشند.
در طب سنتی، از آن برای درمان انواع بیماری‌ها، از آسم گرفته تا اسهال و سرماخوردگی استفاده می شود. این میوه همچنین گاهی اوقات به عنوان یک ادرارآور طبیعی برای کمک به دفع مناسب و سم‌زدایی استفاده می‌شود.
بیشتر بدانید: آزمایش کبد چرب برای تشخیص بیماری
ادویه سماق و سماق سمی
سماق سمی، نوعی درختچه چوبی است که به همان خانواده گیاهان پیچک سمی تعلق دارد. اگرچه نام آن با ادویه سماق یکسان است، اما این دو به جنس‌های گیاهی متفاوتی تعلق دارند و شباهت‌های بسیار کمی با هم دارند.
برخلاف ادویه سماق، سماق سمی خوراکی نیست و در واقع می‌تواند برای سلامتی بسیار خطرناک باشد. این گیاه حاوی ترکیبی به نام اوروشیول است که می‌تواند پوست و غشاهای مخاطی را تحریک کند و باعث بثورات سماق سمی شود.
هنگامی که برگ‌ها سوزانده می‌شوند، این ترکیب حتی می‌تواند وارد ریه‌ها شود و باعث درد و مشکل در تنفس شود که حتی می‌تواند کشنده باشد. از سوی دیگر، ادویه سماق با عوارض جانبی قابل توجهی همراه نبوده و اکثر مردم می‌توانند با خیال راحت آن را مصرف کنند.
