یکی از سوالات مهم و متداولی که پرسیده می شود این است که از کجا بفهمیم کم خونی داریم؟ کم‌خونی زمانی اتفاق می افتد که سطح گلبول‌های قرمز سالم برای حمل اکسیژن در سراسر بدن شما پایین است. علائم می تواند شامل خستگی، ضعف و احساس تنگی نفس باشد. این علائم می‌توانند خفیف یا شدید باشند. در مواردی اگر کم خونی شدید باشد، ممکن است برای بدن شما خطرناک باشد. در این مقاله ما قصد داریم تمام علائم کم خونی و جواب سوال از کجا بفهمیم کم خونی داریم را به شما بدهیم همچنین به معرفی بیماری هایی بپردازیم که سبب کم خونی در بدن شما می شوند تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
کم‌خونی چیست؟
کم‌خونی یک بیماری خونی است که زمانی اتفاق می‌افتد که گلبول‌های قرمز خون شما به اندازه کافی نیستند یا گلبول‌های قرمز شما آنطور که باید کار نمی‌کنند. برخی از انواع کم‌خونی ارثی هستند، اما افراد ممکن است در طول زندگی خود به این بیماری مبتلا شوند.
کم‌خونی می‌تواند به طرق مختلف بر زندگی شما تأثیر بگذارد. برخی از انواع این بیماری علائم خفیفی دارند که با درمان کاهش می‌یابند. انواع دیگر آن جدی‌تر هستند، مثلا کم خونی که ارثی است یک مشکل جدی تر است و باعث مشکلات پزشکی مادام‌العمر میشوند. کم‌خونی شدید می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. این بیماری همچنین ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های جدی مانند سرطان باشد.
آیا کم‌خونی یک بیماری شایع است؟
بله، همینطور است. این بیماری از هر ۳ نفر در جمعیت جهان، ۱ نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علائم کم‌خونی چیست؟
خستگی مفرط و دائم جدی ترین علامت کم خونی است. سایر علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد قفسه سینه
- سرگیجه
- عفونت‌های مکرر
- تپش قلب
- سردرد
- رنگ‌پریدگی (رنگ پوست که از حد معمول کمرنگ‌تر است)
- وزوز گوش
- تنگی نفس
چه چیزی باعث کم‌خونی می‌شود؟
بسیاری از عوامل می‌توانند باعث آن شوند. به عنوان مثال، کم‌خونی ناشی از فقر آهن شایع‌ترین نوع کم‌خونی است. اگر آهن کافی از غذایی که می‌خورید دریافت نکنید یا اگر در اثر آسیب یا بیماری، خون از دست بدهید، می‌توانید به این نوع کم‌خونی مبتلا شوید. پزشکان، کم‌خونی را به اکتسابی یا ارثی طبقه‌بندی می‌کنند.
کم‌خونی‌های اکتسابی
در این حالت کم خونی در طول زندگی شما ایجاد می شود. کم‌خونی‌های اکتسابی عبارتند از:
کم‌خونی ناشی از بیماری‌های مزمن
اگر بیماری داشته باشید که باعث التهاب مزمن شود و استفاده از آهن مورد نیاز برای ساخت گلبول‌های قرمز خون را برای بدن دشوار کند، احتمالا به این بیماری مبتلا میشوید.
بیماری خودایمنی
در این حالت، سیستم ایمنی بدن شما به گلبول‌های قرمز خون شما حمله میکند.
کم خونی ناشی از مغز و استخوان
این‌ها مدل از کم خونی زمانی ایجاد میشوند که مغز استخوان شما گلبول‌های قرمز خون غیرمعمول بزرگی می‌سازد. برخی از شرایط پزشکی و کمبود ویتامین باعث این نوع کم‌خونی میشوند. معمولا این نوع کمبود خونی را ناشی از کمبود ویتامین می نامند.
نورموسیتیک
در این نوع، تعداد گلبول‌های قرمز خون شما کمتر از حد معمول است. علل زیادی برای کم‌خونی نورموسیتیک وجود دارد.
کم‌خونی خطرناک
این بیماری که یکی از علل کمبود ویتامین B12 است، یک بیماری خودایمنی است که از جذب ویتامین B12 توسط بدن شما جلوگیری میکند.
علت بیماری کم خونی چیست؟
اگر بیماری‌های مزمن خاصی داشته باشید، می‌توانید به کم‌خونی مبتلا شوید. در این حالت کم خونی می تواند ناشی از بیماری های زیر باشد:
- بیماری‌های خودایمنی
- سرطان.
- بیماری التهابی روده (IBD)
- بیماری کلیوی
- بیماری کبدی
- بیماری تیروئید
کم‌خونی‌های ارثی
کم‌خونی ارثی زمانی است که شما با این بیماری متولد میشوید. کم‌خونی‌های ارثی عبارتند از:
کم‌خونی دایموند-بلک‌فن: این اختلال ارثی مانع از تولید کافی گلبول‌های قرمز خون توسط مغز استخوان شما می‌شود.
کم‌خونی فانکونی: این مورد یک بیماری خونی نادر است. افراد مبتلا به کم‌خونی فانکونی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات خونی، از جمله کم‌خونی، هستند.
کم‌خونی سلول داسی شکل: این بیماری شکل گلبول‌های قرمز خون شما را تغییر می‌دهد و دیسک‌های گرد و انعطاف‌پذیر را به سلول‌های داسی شکل سفت و چسبنده تبدیل میکند که جریان خون را مسدود می‌کنند.
تالاسمی: در این بیماری، بدن شما هموگلوبین کمتری تولید میکند که منجر به کوچک شدن گلبول‌های قرمز و کم‌خونی می‌شود.
سایر انواع کم‌خونی
برخی از انواع کم‌خونی ممکن است ارثی باشند اما می‌توانند اکتسابی نیز باشند:
کم‌خونی آپلاستیک: این کم‌خونی زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های بنیادی در مغز استخوان شما به اندازه کافی گلبول خون نمی‌سازند.
کم‌خونی همولیتیک: در این کم‌خونی، گلبول‌های قرمز خون شما سریع‌تر از حد معمول تجزیه میشوند یا می‌میرند.
کم‌خونی میکروسیتیک: این کم‌خونی زمانی اتفاق می‌افتد که گلبول‌های قرمز خون شما هموگلوبین کافی ندارند، بنابراین از حد معمول کوچکتر هستند.
کم‌خونی میکروسیتیک در کمبود آهن، تالاسمی و کم‌خونی سیدروبلاستیک رخ می‌دهد. همچنین در برخی از افرادی که کم‌خونی ناشی از بیماری مزمن دارند نیز رخ می‌دهد.
کم‌خونی سیدروبلاستیک: کم‌خونی سیدروبلاستیک ناشی از مصرف غیرطبیعی آهن در طول رشد گلبول‌های قرمز خون است.
از کجا بفهمیم کم خونی داریم؟
برای اینکه متوجه بیماری کم خونی شوید باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید، در این حالت پزشک شما در مورد علائم شما سوال خواهد پرسید. از آنجایی که کم خونی زمانی اتفاق می‌افتد که شما به اندازه کافی گلبول قرمز سالم ندارید، آزمایش های زیر می تواند به پاسخ سوال از کجا بفهمیم کم خونی داریم کمک کند، از جمله این آزمایشات شامل:
شمارش کامل خون (CBC): پزشکان از این آزمایش برای بررسی تمام سلول‌های خون شما، با تمرکز بر گلبول‌های قرمز خون شما استفاده می‌کنند. آسیب‌شناسان پزشکی نمونه‌های خون را برای شمارش گلبول‌های قرمز شما بررسی می‌کنند. آنها همچنین اندازه و شکل گلبول‌های قرمز شما را بررسی می‌کنند. پزشکان ممکن است از این آزمایش برای بررسی سطح ویتامین B12 یا B9 شما استفاده کنند.
آزمایش هموگلوبین: هموگلوبین جزء اصلی گلبول‌های قرمز خون است. این آزمایش اغلب برای تشخیص کم خونی استفاده می‌شود.
آزمایش هماتوکریت: این آزمایش درصد گلبول‌های قرمز خون شما را اندازه‌گیری میکند.
لام خون محیطی: پزشکان گلبول‌های قرمز خون شما را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند تا اندازه و شکل گلبول‌های خون را ارزیابی کنند.
شمارش رتیکولوسیت‌ها: رتیکولوسیت‌ها گلبول‌های قرمز نابالغ هستند. این آزمایش بررسی میکند که آیا مغز استخوان شما به اندازه کافی گلبول قرمز سالم تولید میکند یا خیر.
بیشتر بدانید: خطرناک ترین بیماری خود ایمنی چیست؟
عوارض کم خونی چیست؟
کم خونی مزمن می‌تواند باعث مشکلات جدی پزشکی مانند حمله قلبی، نارسایی قلبی و آسیب به اندام‌ها شود. کم خونی مزمن، کم خونی است که تشخیص آن توسط پزشک انجام شود.
کم خونی چگونه درمان می‌شود؟
درمان شما بسته به علت آن متفاوت خواهد بود. اگر به دلیل داشتن یک بیماری زمینه‌ای دچار کم خونی هستید، پزشک شما آن بیماری را درمان خواهد کرد. اما ممکن است درمان‌های زیر را نیز به طور خاص برای کم خونی انجام دهد. درمان‌ها ممکن است شامل مکمل‌های غذایی یا داروها میباشد.
مکمل‌های غذایی
مکمل‌های زیر را برای کم خونی استفاده می شود:
مکمل‌های آهن: این مکمل به صورت کپسول یا قرص عرضه می‌شود که می‌توانید آن را به صورت خوراکی با یک لیوان آب مصرف کنید.
مکمل‌های اسید فولیک: ویتامین B9 (فولات) یک ویتامین ضروری است که به بدن شما در تشکیل گلبول‌های قرمز و DNA که بلوک‌های سازنده بدن شما هستند، کمک میکند.
مکمل‌های ویتامین B12: مکمل‌های ویتامین B12 از تولید گلبول‌های قرمز سالم پشتیبانی می‌کنند.
داروها
پزشک شما معمولا داروهایی برای کم خونی تجویز میکند، از جمله:
اریتروپویتین: این دارو به مغز استخوان شما کمک میکند تا سلول‌های بنیادی خون بیشتری تولید کند.
داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: اگر به دلیل اختلال خودایمنی دچار کم‌خونی هستید، پزشک ممکن است داروهایی تجویز کند که مانع از حمله سیستم ایمنی به گلبول‌های قرمز خون شما شود.
